W XIX wieku gwałtowny rozwój Katowic, jako miasta górniczego, napędzany był bogatymi pokładami węgla. Z tego nowego bogactwa sfinansowano m.in. luksusowe kamienice Śródmieścia. Aczkolwiek są także innowacyjne osiedla robotnicze, takie jak Nikiszowiec i Giszowiec, gdzie górnicy i ich rodziny żyli na wysokim poziomie. Osiedla te są nadal kompletne. W międzyczasie jedną z dawnych kopalni przebudowano tu na Muzeum Śląskie – z galeriami wbudowanymi w stare sztolnie górnicze.
Historia polityczna Katowic i Górnego Śląska jest niezwykle złożona i obejmuje powstania oraz autonomiczne państwo wewnątrz Polski. Na szczęście luki w historii skutecznie pomagają zacerować muzea i pomniki. Faktem jest także to, że Katowice obdarzone są sporym bogactwem architektonicznym – od ogromnej katedry neoklasycznej po katowicki Spodek, który przypomina ogromne UFO z lat 70. XX wieku.
A więc, jakie są najlepsze miejsca do zwiedzania w Katowicach?
Najciekawsze muzea w Katowicach
Katowickie muzea wcale nie odstają od bogato wyposażonych muzeów w innych miastach Polski. W tym mieście też możemy zobaczyć wiele cennych eksponatów z różnych epok, zgromadzonych w elegancko wystrojonych salach wystawowych. Sprawdźmy wiec, jakie są najlepsze muzea w Katowicach.
Muzeum Śląskie w Katowicach
Pierwszą rzeczą, jaka nam się ukaże, gdy zbliżymy się do Muzeum Śląskiego, jest gigantyczna wieża szybowa, która stała bezczynnie po zamknięciu katowickiej kopalni w 1999 roku. Okres ten trwał prawie 180 lat. Teraz wieża ma otwartą platformę obserwacyjną, która jest latem dostępna dla turystów. Jest to definitywnie jedno z najlepszych miejsc widokowych w Katowicach.
Wieża szybowa nie jest jedyną częścią kopalni, jaka została przebudowana. Przekształceniu uległy też cztery poziomy podziemnych tuneli, które pełnią dzisiaj funkcję galerii sztuki, fotografii, etnografii, archeologii i wielu innych.
Zdecydowano się na przeniesienie wszystkich wystaw pod ziemię, aby uniknąć ingerencji w postindustrialny krajobraz Śląska. Natomiast światło dzienne przenika do galerii przez szklane kostki na powierzchni. W tak niezwykłym muzeum nie ma większego znaczenia, co można zobaczyć.
Jednakże eksponaty muzeum dorównują tutaj wspaniałej architekturze. Na wystawie sztuki polskiej z lat 1800-1945 można zobaczyć dzieła tak wybitnych twórców, jak Jan Matejko, Piotr Michałowski i Józef Chełmoński.
Muzeum Historii Katowic
Siedziba tego muzeum i większość jego oddziałów mieści się w kamienicy z 1908 roku przy ul. Szafranka. Obiekt składa się z dwóch mieszkań: jedno jest dla bogatej rodziny przemysłowców, a drugie dla średnio zamożnego członka nowej burżuazji. Oba lokale wyposażone są w meble z epoki, przedmioty osobiste, sprzęty i ówczesne dekoracje.
Kolejna wystawa poprowadzi nas wzdłuż osi czasu Katowic – od skromnych początków jako XIII-wiecznej osady wiejskiej do fabryk i zakładów przemysłowych z XX wieku.
W Muzeum Historii Katowic znajduje się także zbiór pastelowych rysunków Stanisława Ignacego Witkiewicza – jednego z najbardziej cenionych polskich artystów.
Muzeum Historii Gitary w Katowicach
Muzeum Historii Gitary w Katowicach skupia się na instrumentach szarpanych, a zwiedzanie obiektu dostępne jest w godzinach popołudniowych – od wtorku do niedzieli. Wnętrze obejmuje 60 eksponatów, z których wszystkie są sprawne.
Będziemy mogli prześledzić tutaj drogę rozwoju gitary do instrumentu, jakim jest dzisiaj. Po drodze zasięgniemy też historii na temat pokrewnych jej instrumentów, takich jak lutnia i teorban.
Najpiękniejsze obszary Katowic
Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że Katowice to miasto przemysłowe z szeroko rozwiniętą infrastrukturą, ale też ubogą zielenią miejską i jedynie ze współczesną architekturą. Nic bardziej mylnego. W Katowicach znajdziemy nie tylko jedne z najstarszych zabytków w Polsce, ale także tereny z parkami i stawami, gdzie możemy zaznać chwili błogiego relaksu.
Nikiszowiec – dzielnica Katowic
Wystarczy kilkuminutowy spacer albo krótka przejażdżka autobusem z centrum Katowic i już jesteśmy w źródełku polskiego dziedzictwa narodowego – nienaruszonej dzielnicy miasta dla 8 000 mieszkańców, zbudowanej dla górników kopalni Giesche.
Prawda jest taka, że od ukończenia w 1918 roku, aż do wchłonięcia go przez Katowice w 1951 roku, Nikiszowiec był w rzeczywistości odrębnym, samodzielnym miastem. Osada miała połączone ze sobą domy, często łączone arkadami na parterze. Każdy z nich miał po 12 mieszkań.
W sumie było 1 000 mieszkań, w pięknych ceglanych budynkach, gdzie znajdowały się również sklepy, posterunek policji, piekarnie, basen, hotel, szkoła i kościół. Nikiszowiec to także popularne miejsce do kręcenia filmów. Dzisiaj dzielnica wygląda prawie tak samo jak sto lat temu. A pod arkadami znajduje się kilka specjalistycznych sklepów i kawiarni. Wśród atrakcji Katowic, tę trzeba definitywnie zobaczyć.
Giszowiec – dzielnica Katowic
Jeśli Nikiszowiec zaostrzył Wasz apetyt na urbanistykę z początku XX wieku, to kilka kilometrów na południowy wschód od centrum miasta znajduje się kolejna osada górnicza. Giszowiec opiera się na koncepcji Miasta-Ogrodu Ebenezera Howarda i został zbudowany w ciągu zaledwie trzech lat. Tym sposobem zapewniał zieleń dla 600 rodzin, które się tam wprowadziły.
Domy Giszowca, pierwotnie zajmowane przez robotników z kopalni Giesche, znajdują się na czterech głównych ulicach zbiegających się na centralnym placu ocienionym wapnem. Ta wioska ogrodnicza doczekała się również własnych udogodnień, takich jak domy towarowe, szkoła i pływalnia. A kolejka wąskotorowa połączyła ją z sąsiednią dzielnicą Janów.
Park Kościuszki w Katowicach
Nazwany na cześć jednego z naszych bohaterów narodowych, Park Kościuszki to dla miasta bardzo użyteczna przestrzeń zielona. Położony w centrum Katowic park został oddany do użytku w 1888 roku. I na początku miał tylko sześć hektarów. Natomiast dzisiaj liczy ponad 72 hektary.
W tym pięknym parku krajobrazowym, który skupia w sobie kilkadziesiąt różnych gatunków drzew, są także kolorowe rabaty kwiatowe, aleja róż i kwieciste pergole.
Ponadto, Park Kościuszki to także fascynujące historie wojenne. Na przykład, w południowych krańcach parku wznosi się wieża szkolenia spadochronowego, która ma 40 metrów wysokości. Obiekt pochodzi sprzed drugiej wojny światowej. To właśnie na tej metalowej konstrukcji grupa harcerzy podjęła odważną próbę obrony miasta przed Wehrmachtem w dniu 4 września 1939 roku.
A jeśli spędzamy czas w Katowicach w okresie zimowym, możemy wypróbować tor saneczkowy i stok narciarski.
Dolina Trzech Stawów w Katowicach
Na południu Katowic znajduje się zalesiony obszar parkowy o powierzchni 86 hektarów, z których dziewięć zajmują wody. Wbrew nazwie w parku znajduje się aż 11 zbiorników wodnych.
Największe stawy przeznaczone są do rekreacji, głównie do wędkowania. Aczkolwiek jest też jeden z przystanią do uprawiania sportów wodnych, a drugi z plażą, która jest hitem rodzin w upalne dni. Jest to idealne miejsce na rodzinne wakacje w Katowicach.
Ponadto, oprócz rozrywek w wodzie, można też jeździć na rowerze lub spacerować po bujnym lesie liściastym. A jeśli nie mamy własnego dwukołowca, możemy go wypożyczyć w wypożyczalni rowerów.
Zabytkowe kościoły w Katowicach
Dla wszystkich miłośników zabytków religijnych Katowice przygotowały nie lada atrakcje. Jedną z nich jest kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, a drugą Archikatedra Chrystusa Króla. Obydwa obiekty prezentują się wręcz niesamowicie i stanowią cenną dekorację całego regionu. Jeżeli cenicie sobie wiekowe zabytki, definitywnie musicie zahaczyć o te dwie zachwycające budowle.
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach
Wraz z masową imigracją na Górny Śląsk i rozwojem miasta w połowie XIX wieku wszyscy nowi mieszkańcy Katowic potrzebowali miejsca, gdzie mogliby składać swoje modły. Odpowiedzią był Kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, który wzniesiono w latach 60. XIX wieku.
I chociaż jest to stosunkowo nowa konstrukcja, kościół ten ma wysoką wartość, ponieważ nad jego wyposażeniem i wystrojem pracowało wielu najbardziej szanowanych artystów tamtych czasów. Hipnotyzujące witraże zostały namalowane przez Adama Bunscha, który uczył się swojego rzemiosła w centrum doskonałości w Krakowie. Natomiast obrazy po obu stronach nawy są dziełem Józefa Unierzyskiego – studenta i zięcia Jana Matejki.
Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach
Budowa tej kolosalnej archikatedry, największej w Polsce, rozpoczęła się w 1927 roku i została przerwana przez drugą wojnę światową. Archikatedra ostatecznie została ukończona w 1955 roku. Charakteryzuje się potężną architekturą neoklasyczną, uosabianą przez 40-metrową kopułę i budzący podziw portyk.
I pomimo klasycznych linii jest to obiekt na wskroś nowoczesny – o konstrukcji żelbetowej. Całość pokryta jest dolomitem wydobywanym z pobliskich kamieniołomów Imielin. Jest to jedno z najciekawszych miejsc w Katowicach.
Przepiękny witraż namalował artysta Stanisław Pękalski. A za dekorację całego wnętrza odpowiada Mieczysław Król, który ukończył swoją pracę w 1973 roku. W krypcie pochowanych jest trzech biskupów śląskich. Natomiast po lewej stronie nawy znajduje się ołtarz z węgla wykonany dla św. Barbary – patronki górników. Upamiętnia ona osoby, które zginęły w śląskich kopalniach.
Najlepsze miejsca na romantyczne spacery w Katowicach
Jeżeli przyjeżdżamy do Katowic z naszą drugą połówką, z pewnością będziemy korzystać z uciech, jakie przynoszą długie spacery. W Katowicach jest co najmniej kilka miejsc, które są wprost idealne na romantyczną schadzkę. Rzućmy okiem, gdzie możemy znaleźć najpiękniejsze miejsca na spacery we dwoje.
Architektura Katowic
Katowice, które uzyskały status miasta dopiero w 1865 roku, nie są średniowieczną czy renesansową sielanką jak Kraków czy Lublin. Aczkolwiek, to wcale nie znaczy, że architektura miasta nie ma własnej mocy. Z racji tego, że Śródmieście powstało jednorazowo w XIX wieku, często porównywano je do Paryża – ze względu na liczne kamienice pałacowe, a niektóre w stylu secesyjnym.
Kilka przykładów można znaleźć na ul. Mickiewicza, zwłaszcza zapierający dech w piersiach hotel Monopol z 1902 roku, mieszczący się przy ul. Dworcowej 5. Z kolei rynek katowicki to bufet XIX i XX-wiecznej architektury z modernistycznymi, neoklasycznymi, socrealistycznymi i współczesnymi budynkami.
Ulica Mariacka w Katowicach
W centrum Śródmieścia ulica Mariacka jest główną arterią nocnego życia Katowic i prowadzi też do majestatycznego Kościoła Rzymskokatolickiego p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
Ulica została wyłączona z ruchu kołowego dopiero w 2008 roku. Z kolei w 2011 roku wzdłuż ulicy zasadzono 30 sadzonek wiśni, które późną wiosną zrzucają z siebie mnóstwo pięknego kwiecia. Na kilkuset metrach ulicy Mariackiej znajduje się prawie 20 tawern, a także wiele różnych restauracji, bistr i klubów nocnych.
Po odcięciu Mariackiej od ruchu samochodowego miasto zainwestowało również w wystrojenie fasad wzdłuż trasy. Jest to świetne miejsce na spacery w Katowicach i podziwianie serca miasta.
Inne atrakcje Katowic
Katowice to bardzo zróżnicowane miasto, które oferuje atrakcje dla dzieci, młodzieży, dorosłych i całych rodzin. Są tutaj parki, zabytki, muzea, a także liczne sklepy, restauracje, bary, kluby nocne i place zabaw. Oczywiście nie można też zapominać o filharmonii, gmachu sejmu, pomnikach i głównej atrakcji Katowic – Spodku.
Filharmonia Śląska w Katowicach
Miłośnicy kultury mogą już wiedzieć, że Katowice mają jedną z najznamienitszych orkiestr w Polsce. Filharmonia Śląska powstała pod koniec drugiej wojny światowej, a swój pierwszy koncert zagrała już 26 maja 1945 roku. Z orkiestrą wystąpiło wielu wybitnych solistów, m.in. Witold Małcużyński i Adam Taubitz.
Sala koncertowa, w której występują orkiestra, chór mieszany i orkiestra kameralna, na stałe wpisała się w dziedzictwo Katowic. A w 2013 roku przeszła remont i otrzymała nowy szklany dach.
Wraz z cyklem symfonii takich artystów jak Dvořák, Brahms i Mozart odbywają się także występy rodzinne i dla dzieci, szczególnie w okresie wakacji szkolnych. Z tego względu jest to miejsce w Katowicach świetne dla całych rodzin.
Spodek w Katowicach
Po śmierci Stalina architektura w Polsce mogła przejść od socrealizmu do bardziej ekscytujących granic.I taki też jest kontekst tego dziwacznego budynku, który przypomina latający spodek.
Spodek powstał w 1964 roku, a prace wykończeniowe trwały do 1971 roku. Od tego czasu aż do 2014 roku Spodek był największą krytą halą w Polsce, mogącą pomieścić 11 500 widzów. Można śmiało powiedzieć, że Spodek to jedna z najciekawszych atrakcji w Katowicach.
A jeśli drapiecie się po głowie, zastanawiając się, w jaki sposób ta megastruktura może utrzymać swój własny ciężar: Spodek wykorzystuje koncepcję znaną jako tensegrity. Jest to kompozycja napięciowej integralności wymyślonej przez wielkiego Buckminstera Fullera. Natomiast człowiekiem, który ją zastosował w przypadku Spodka, był inżynier Wacław Zalewski.
Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach
Ten rządowy zabytek był największym gmachem w Polsce, aż do powstania Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie w 1955 roku. Gmach Sejmu Śląskiego został oddany do użytku w 1929 roku w stylu neoklasycystycznym. Stanowił siedzibę władzy autonomicznego województwa śląskiego.
Budynek powstał w 1921 roku. Obecnie nadal mieści biura rządowe i ma jeden z czterech pozostałych w Polsce paternosterów (rodzaj otwartej windy jednoosobowej).
Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach
Pomnik Powstańców Śląskich to gigantyczny pomnik osób, które brały udział w trzech powstaniach śląskich – w 1919, 1920 i 1921 roku. Celem było zmuszenie Górnego Śląska do przyłączenia się do nowego państwa polskiego, które powstało po traktacie wersalskim. Polacy stanowili wówczas 60% ludności Górnego Śląska i trzykrotnie przeciwstawili się niemieckim siłom zbrojnym podczas plebiscytu, który odbył się w 1921 roku.
Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach odsłonięto w 1967 roku. Kolos ma 41 metrów wysokości i składa się z 350 elementów. A jego łączna waga wynosi 61 ton. Każde skrzydło reprezentuje jedno z powstań, a poniżej wyryte są szczegóły poszczególnych bitew.
Kilka słów podsumowania
Katowice skupiają w sobie wiele znakomitych atrakcji i mogą być świetnym miejscem na spędzenie urlopu w pojedynkę, z przyjaciółmi, ukochaną osobą albo całą rodziną. Miasto oferuje coś dla każdego. Dlatego niezależnie od tego, czy pasjonuje nas historia, przyroda, rozrywka, czy po prostu kojący wypoczynek, Katowice z pewnością dostarczą nam każdej z tych rzeczy.